به گزارش روابط عمومی، در این نشست ابتدا، دکتر آرش شاهین مدیر دفتر همکاری های علمی و بین المللی دانشگاه در این نشست تصریح کرد: ما امروز مقام شاعر فرهیخته مخدوم قلی فراغی را که شاعری ادیب و فرهیخته از دو سرزمین ایران و ترکمنستان است گرامی می داریم و افتخار می کنیم که میزبان فرهیختگانی از سرزمین ترکمنستان هستیم. 

 

در ادامه، دکتر هرسیج رئیس دانشگاه اصفهان، ضمن خوش آمدگویی به هیأت ادبی و فرهنگی کشور ترکمنستان تصریح کرد: با توجه به مشترکات عمیق فرهنگی و تاریخی بین دو کشور این گونه نشست ها می تواند در تعمیق روابط فی مابین بسیار موثر و کارآمد باشد. 

ایشان افزود: اتحاد جماهیرشوروی در سال 1991 دچار فروپاشی شد و دو تغییر عمده رخ داد: نخست تجزیه اتحاد جماهیرشوروی به 15 جمهوری و دوم تغییردر نوع نظام سیاسی بود. 

جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی و از جمله ترکمنستان یکی از درخواست های مهم و کلیدیشان، استقلال بوده است. 

ابعاد مختلفی را برای استقلال می توان متصور شد که یکی از آن ها بحث استقلال سیاسی و دیگری بحث استقلال فرهنگی است. 

رئیس دانشگاه اصفهان تبیین کرد: قبل از این تغییر و تحول از طرف حضرت امام(ره) به آقای گورباچف رئیس جمهور وقت اتحاد جماهیر شوروی پیام ارسال شد و ایشان تأکید داشتند مواظبت بشود که اگر از رژیم سوسیالیستی و کمونیستی بخواهید رهایی پیدا کنید، به تلهٔ رژیم های لیبرالیستی دچار نشوید.

دکتر هرسیج با بیان این که  نصیحت حضرت امام(ره) نکتهٔ کلیدی بوده است اظهار کرد:  در جریان هستید که بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، غرب تلاش کرد که فرهنگ و تمدن خود را به کشورهای دیگر تحمیل کند از جمله کشورهای تازه استقلال یافتهٔ اتحاد جماهیر شوروی ولی جمهوری اسلامی ایران جز اولین کشورهایی بود که استقلال ترکمنستان را به رسمیت شناخت و پس از آن کوشید روابط اقتصادی، تجاری،سیاسی و ترانزیتی خود را تقویت کند. 

از جمله بحث راه آهن تجن و سرخس و همین طور ارتباطات صنایع ایران با ترکمنستان و بحث های مختلف اقتصادی فی مابین بود که از این طریق روابط سیاسی و اقتصادی این دو کشور گسترش یافت. 

دکتر هرسیج با بیان این که، متاسفانه متناسب با تقویت همکاریهای اقتصادی، تجاری و سیاسی، روابط فرهنگی و علمی گسترش پیدا نکرده است، تصریح کرد:  این همان حلقهٔ مفقوده است که باید با توجه به نقاط مشترک فرهنگی و تمدنی دو کشور، در تقویت آن کوشید.

وی افزود: حضور شما عزیزان در کشور جمهوری اسلامی ایران و همین طور در شهر اصفهان که به عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن اسلامی است، به منظور گسترش روابط فرهنگی و اجتماعی است و  دانشگاه اصفهان هم به عنوان یکی از دانشگاه های برتر و جامع ایران  می تواند  در تقویت  روابط فرهنگی و علمی نقشی مهم و کلیدی ایفا کند. 

دکتر هرسیج گفت: این جلسه مقدمه ای بر تقویت تعاملات فرهنگی و علمی است چرا که مبدأ آن از یک نقطهٔ مشترک شروع شده است و آن بحث شعر و ادبیات است که می توان آن را از مهمترین ارکان فرهنگ دانست و بر همین اساس ضروری است دیگر نقاط مشترک نیز شناسایی و تقویت شود که تا دیپلماسی علمی و فرهنگی روز به روز قوت یابد. 

رئیس دانشگاه اصفهان تصریح کرد: حلقه مفقوده ای که در ابتدای سخن به آن اشاره شد این است که ملتها باید به هویت تمدنی، اصلی و ریشه ای خود بازگردند. در این باب نقاط مشترک بسیاری وجود دارد که یکی از نمونه های آن مخدوم قلی شاعر ایرانی ترکمنستانی است. 

وی افزود: ما از اعضای هیأت علمی دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی در رشته های زبان و ادبیات فارسی و تاریخ خواستیم که در باب این موضوع اهتمام ورزند البته ضروری است این موضوع در دیگر رشته ها نیز با قوت دنبال شود.. 

دکتر هرسیج تأکید کرد: یکی از مأموریتهای اصلی دانشگاه اصفهان بحث دیپلماسی علمی است و این بدین معنا است که ابتدا باید موضوعات چالشی و مسائل مشترک شناسایی شوند و پس از آن راه حلهای نخبگانی و صحیح برای آنها ارائه گردد. این موضوع مهم را نخبگان دو کشور باید بر عهده بگیرند. 

وی تصریح کرد: مهمترین واحد تحقیق در سطح فرهنگی بحث تمدنی است. ایران تمدنی و فرهنگی، نقاط اشتراک زیادی را با کشور ترکمنستان دارند. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ما شاهد افول تمدنی غرب بودیم. بنابراین ما راهی به جز این نداریم که به علائم هویتی خود بازگردیم  و به طور حتم دانشگاه ها و نخبگان در این عرصه می توانند پیشگام و اثرگذار باشند.

 

دکتر محمدی فشارکی عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان به تشریح آثار منتشر شده از مخدوم قلی فراغی در ایران پرداخت و تصریح کرد:  

مخدوم قلی شاعر و عارف ترکمن زاده ایران است و از مهم ترین شخصیت های مردم ترکمنستان محسوب می شود.  از سروده های وی حدود 10 هزار بیت که معادل یک ششم شاهنامه می باشد، باقی مانده است و بقیه در جنگ های بین قبایل از بین رفته است. در شعر او علاوه بر مسایل اجتماعی توجه به سجایای اخلاقی نیز مورد توجه قرار گرفته است. 

نشر شعر و اندیشهٔ این شاعر والامقام می تواند به پخش سجایای اخلاقی وی کمک کند. از ویژگی های مهم شعر او داشتن رنگ محلی و توصیف دشتهای گل و ریحان و توصیف مردان و جوانمردان نسل کراقلی است. 

در واقع کاری که او در زبان ترکمنی انجام داده شباهت بی نظیری به کار دانته در ایتالیا و کار فردوسی در ایران دارد.

مخدوم قلی حضور پررنگی در تاریخ مردم استان گلستان ایران دارد و بزرگداشت این شاعر ترکمن هر ساله در دههٔ سوم اردیبهشت در سالروز تولد او برگزار می شود . 

دربارهٔ آثار منتشر شده از این شاعر بزرگوار با جستجو در پایگاه های اطلاع رسانی، مشخص شد که حدود 10 پایان نامه دکتری و ارشد ، حدود 30 مقاله علمی و پژوهشی و حدود 30 کتاب پژوهشی در خصوص این شاعر در ایران به چاپ رسیده است. 

 

آقامراد بالتایف رئیس بخش تئاتر و ادارات فرهنگی وزارت فرهنگ ترکمنستان نیز ضمن ابراز خرسندی از حضور در شهر اصفهان و دانشگاه اصفهان تصریح کرد: برای ما ترکمن ها، شهر اصفهان یک خاک مقدس است که مخدوم قلی در اشعار خود آن را به زیبایی وصف کرده است. دوستی بین ایران و ترکمنستان پیشینهٔ 1000 ساله دارد و در روزهای فرهنگی ترکمنستان، فرصتی فراهم شد که با حضور در دانشگاه اصفهان با مخدوم قلی شناسان ایران نیز آشنا شویم و تبادل علمی و فرهنگی داشته باشیم. 

 

در ادامه رحیم خواجه مرادف سلیمویچ رئیس استیتوی تاریخ و باستان شناسی آکادمی علوم ترکمنستان نیز افزود: مشترکات فرهنگی، امروز دو ملت ایران و ترکمنستان را به هم نزدیک تر کرده است. وی با بیان این که مخدوم قلی به زبان فارسی تسلط کافی داشته است افزود: ما برای شاعران شهیر ایران و دیگر شاعران جهان احترام ویژه ای قائل هستیم. 

 

دکتر عباسی عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان نیز تصریح کرد: پیوندهای تاریخی و فرهنگی این دو کشور به سابقهٔ هزارسالهٔ همکاری این دو کشور برمی گردد. 

وی افزود: آثار بسیار خوبی از سلسلهٔ اشکانی و سلجوقی در موزه ترکمنستان وجود دارد. 

دکتر عباسی افزود در سال 1389 کنفرانس مشترکی در مورد امام رضا(ع)در مشهد مقدس با همکاری مشترک دو کشور برگزار شد که دستاوردهای خوبی به همراه داشت. 

عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه سرای ایرانی نیز با ارایه شعری با مطلع:  عالمی را جذب خود کرده است این شیرین کمند ، دوستدارانش مپندارند در عالم کمند... به میهمانان ترکمنستان خوشآمد گفت. 

 

در ادامه نظر محمدی نوهٔ مخدوم قلی فراغی نیز ضمن ابراز خرسندی از حضور در شهر اصفهان گفت: امروز نعمتی است که در جمع فرهیختگان دانشگاه اصفهان هستم. آرزوی من دیدار اصفهان بود که امروز در سن 70 سالگی برای من میسر شد و خداوند را برای این مهم سپاسگزارم. 

 

همچنین عید محمد اوف شاعر ترکمنستانی در ایران نیز ضمن ارائه اشعاری از مخدوم قلی تصریح کرد: کار بزرگ مخدوم قلی، زنده کردن زبان ترکمن بوده است. وی با خواندن چند بیت از اشعار خود در وصف مخدوم قلی به این نشست روحی تازه بخشید. 

 

بانو دکتر آزرمیدخت فرهیخته والا مسئول انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان نیز با سروده ای از شاعر گرانقدر رودکی، با مطلع : بوی جوی مولیان آید همی، بر مشترکات فرهنگی دو کشور ایران و ترکمنستان تأکید کرد. 

 

حمید رضا وطن خواه شاعر اصفهانی نیز در این نشست با سرودن شعری در وصف تاریخ اصفهان و شعرای نامی ایران زمین، مشترکات فرهنگی را عامل پیوند دو  کشور ایران و ترکمنستان قلمداد و بر این مهم تأکید کرد.

 

خانم دکتر میرمجربیان عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی نیز گزارشی از فعالیت ها و پیشنهادات با موضوع ارتباط های فرهنگی میان ایران و ترکمنستان ارائه و تصریح کرد: مخدوم قلی فراغی از جمله شخصیت های مطرحی است که میراث ارزشمند مشترک بین ایران و ترکمنستان است. 

گفتنی است در این نشست که بعد از ظهر روز شنبه 4 آذر 1402 در محل سالن شهید حاج قاسم سلیمانی برگزار شد،  میهمانان ترکمنستان به ارایه نظر و دیدگاه های خود پرداختند و از حضور در جمع استادان دانشگاه اصفهان ابراز خرسندی کردند